Trauma yoga therapie

Het ontwikkelen en dragen van een trauma is in de meeste gevallen loodzwaar. Vooral wanneer een heftige gebeurtenis in de jonge levensjaren plaatsvindt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben op de rest van het leven. Wanneer een trauma niet wordt behandeld, zal het niet uit zichzelf verdwijnen. In sommige levensfases kunnen trauma’s soms juist extra oplaaien en mensen met dementie, herleven soms oude herinneringen levensecht.

Sommige mensen beschrijven een trauma alsof bepaalde scenes uit een film ongevraagd en ongecontroleerd worden afgedraaid. Of als een onbestemd gevoel dat altijd op de achtergrond sluimert en bij de minste gedachten of andere triggers naar de voorgrond treedt. Een trauma kan iemands leven volledig beheersen. Alle manieren van denken en voelen lopen langs het ‘traumafilter’ en ontsnappen niet aan een (zware) emotionele lading. Een trauma kan iemand dus als het ware gevangen houden en iemand belemmeren ten volste te leven.

Wat is een trauma?

Een litteken op de ziel, wat altijd aanwezig en zichtbaar blijft.
Alleen heeft het litteken een dermate krachtige emotionele lading die nauwelijks tot niet minder wordt. Zo kan de gedachte aan een zware gebeurtenis van dertig jaar geleden je nog steeds in paniek doen raken. Ondanks dat je rationeel weet dat de gebeurtenis lang geleden al achter de rug is en je nu veilig bent.

Een trauma kan gezien worden als een overactief overlevingsmechanisme. Onze hersenen beschermen ons bij gevaar, door te reageren aan de hand van stresshormonen. Wanneer een stressvolle situatie voorbij is, dalen de stresshormonen en de bloeddruk en kan het lichaam herstellen van de gebeurtenis. Het verschil bij een trauma, is dat dit herstel niet plaatsvindt.

Een trauma ontstaat doordat je ten tijde van de gebeurtenis geen controle uit kunt oefenen op de situatie. Je lichaam reageert op zo’n moment met stresshormonen, maar het handelen naar verbetering kan niet of lukt niet. De machteloosheid is typerend voor een trauma, en laten een onverwerkte ‘afdruk’ in het geheugen achter. Wanneer de gebeurtenis achter de rug is, blijf je rondlopen met een onverwerkte situatie die sterke emoties kan oproepen.
De hersenen begrijpen dit niet en blijven de bedreigende situatie als iets actueels zien. Hierdoor kunnen mensen de rest van hun leven last blijven houden.

Remedies bij trauma

Sinds de ontdekking van trauma, is er veel onderzoek uitgevoerd naar de oorsprong, effecten in de hersenen en de lange termijn gevolgen. Aan de hand van deze vele inzichten konden er interventies en andere oplossingen ontwikkeld worden. Vooral de inzage in de hersenen van oorlogsveteranen van de afgelopen twintig jaar, hebben veel bijgedragen aan de kennis omtrent PTSS (posttraumatisch stress syndroom).

Een veel gebruikte behandeling bij trauma is psychotherapie. Professionele gespreksvoering met als doel (een deel van) de lading van een trauma weg te nemen. Bij verwachtte gunstige effecten, kan de therapie ondersteund worden door middel van anti-depressiva en of kalmerende middelen.
Een andere GGZ behandeling is cognitieve gedragstherapie. Hierbij worden patronen van denken, voelen en gedrag in kaart gebracht. Door stapsgewijs bewust te worden van de emotionele route, is het idee om deze los te koppelen.

Een relatief oude en omstreden behandeling is electroshock therapie (CTE). Hierbij worden er stroomschokken door de schedel heen gejaagd, met het doel de balans van hormonen en neurotransmitters te veranderen. De methode is vrij omstreden en wordt hedendaags nauwelijks meer toegepast voor trauma (en depressie). De bijwerkingen kunnen erg heftig zijn, gezien het feit dat het merendeel van patiënten lijdt aan fors geheugenverlies.
Een nieuwere techniek die soms bij (vroeg) trauma wordt ingezet is rTMS; repetitive transcranial magnetic stimulation. Hierbij worden aan de hand van een elektrische magneetspoel, impulsen tegen het hoofd afgegeven. Deze impulsen zijn hoor- en voelbaar als voortdurende tikken. Het doel is om de frontaalkwab van de hersenen te stimuleren, hetgeen depressieve en angstige gevoelens zou moeten verminderen. rTMS kent geen bijwerkingen en is veilig om te doen.

Alternatieven

Vanuit de Chinees-medische wereld worden lichaam en geest als een geheel gezien. Bij verstoringen en klachten van gezondheid wordt er veel gewerkt met behandelingen als accupunctuur en acupressuur. Vaak ondersteund met bepaalde kruidentheeën die invloed hebben op de bloeddruk en de werking van organen bevorderen. Het opheffen van energieblokkades is het hoofddoel. Het idee is dat klachten en aandoeningen verlicht worden en verdwijnen wanneer lichaam en geest in balans worden gebracht.

Andere alternatieven zijn homeopathie, hypnosetherapie en EMDR.
EMDR is een behandeling die vaak gecombineerd ingezet wordt bij psychotherapie. Tijdens een sessie dient de client het trauma op te roepen, terwijl de ogen een snel heen-en-weer bewegend object volgen, zoals een lichtje of de vinger van de therapeut. De bedoeling is dat door deze multitask uitvoering, de emotionele lading losgeweekt wordt van het trauma.

Trauma yoga therapie

Als ‘alternatieve behandeling’, gooit yoga hoge ogen wat betreft traumaverwerking. Yoga wordt niet snel geassocieerd bij (heftige) emotionele aandoeningen, maar kan echter een wezenlijk verschil maken.
Yoga is een activiteit die hersenen en zenuwstelsel, bloedvatenstelsel en endocriene stelsel beïnvloed. Door het simpelweg te ondergaan, zonder bijval van extra hulpmiddelen. Trauma yoga therapie is dus niet een op zichzelf staande therapie, maar het uitvoeren van yoga sessies. Daarbij wordt wel onderscheid gemaakt tussen stromingen binnen de yoga. De ene variant is doeltreffender dan de ander, wanneer het aankomt op emotionele verwerking.   

Yoga Nidra

Er is veel klinisch onderzoek gedaan naar de effecten van yoga in zijn algemeen, de effecten per stroming en de effecten m.b.t. traumaverwerking. Hoewel vele stromingen van yoga gezondheidsvoordelen opleveren, is Yoga Nidra de extra aandacht waard. Zo word in onderzoek van Engel, Cockfield et al (2012) weergegeven hoe de inzet van Yoga Nidra helpt bij de verwerking van trauma (PTSS) bij veteranen.

Het ‘geheim’ van Yoga Nidra, is het diep instrueren van het onderbewustzijn. Anders dan bij andere yoga varianten, worden er instructies gebruikt die het vermogen hebben het onderbewustzijn te laten afdalen. Passieve meditatie vindt plaats en als gevolg komen zowel lichaam in geest in een uiterst ontspannende staat terecht. Vanuit deze staat, vinden er vervolgens allerlei lichamelijke reacties plaats.
Zo gaat de bloeddruk gaat omlaag, worden stresshormonen in het bloed opgeruimd en beginnen hormoonklieren met de afscheiding van gezondheid bevorderende hormonen. Deze stoffen – waaronder endorfine, dopamine, GABA, oxytocine – hebben vele heilzame uitwerkingen en triggeren andere positieve kettingreacties. Daarnaast worden bepaalde neurotransmitters gestimuleerd en hun gehalte opgehoogd. Zo neemt de signaalstof serotonine in concentratie toe, hetgeen een anti-depressieve uitwerking heeft.

Tijdens een sessie onderga je als het ware een diepe reinigingsbeurt. De effecten zijn direct maar ook lang na de sessie te voelen. Mensen voelen zich verkwikt, uitgerust en helder na een sessie te hebben gedaan. Wanneer Yoga Nidra met regelmaat wordt toegepast, vindt er een opbouwend effect plaats met structurele veranderingen tot gevolg.

Yoga Nidra en trauma

Dankzij de rigoureuze vermindering van stress en de afgifte van heilzame hormonen, vindt er een verandering in bepaalde hersendelen plaats – andere hersenpaden. Bij herhaling wordt het voor de hersenen normaler en aannemelijker, om je anders te voelen en vooral, anders te reageren op een situatie. Een trauma zal niet uit je geheugen gewist worden, maar wordt als het ware ontkracht dankzij de andere neurale routes die doorlopen worden. Bovendien zorgt de afgifte van genoemde hormonen, voor herstel en pijnbestrijding, maar ook het vermogen je goed te voelen. Hoe vaker je blootgesteld wordt aan deze ‘cocktail’ , des te meer het trauma aan kracht zal verliezen. Tijdens de eerste weken kan Yoga Nidra is het raadzaam een aantal keren per week aan Yoga Nidra te doen. Wanneer waargenomen wordt dat je je in positieve zin anders voelt, kan er afgebouwd worden. Veel mensen passen op een gegeven moment Yoga Nidra alleen nog naar behoefte toe.

Yoga Nidra vanuit huis doen

Het grote voordeel van Yoga Nidra, t.o.v. van andere stromingen, is dat het volledig veilig is om thuis te doen. Zo vinden er geen ongewenste bijwerkingen plaats en is de uitvoering voor iedereen toegankelijk. Er komen namelijk geen lichamelijke houdingen of oefeningen aan te pas.

Tijdens een sessie wordt er op de rug gelegen en geluisterd naar de gesproken instructies. De instructies die het onderbewustzijn instrueren en een breed scala aan lichamelijke reacties in gang zetten. De uitvoering kan hierdoor niet fout gedaan worden en eventuele correcties van een docent zijn dus niet nodig. Yoga Nidra is de meest laagdrempelige vorm van yoga, met bewezen veranderingen in de gezondheid tot gevolg. De slagkracht ervan wordt vergroot door dit in de eigen omgeving te doen, met ongelimiteerde toegang tot de sessies en zonder afleidingen van andere cursisten.